گوجه فرنگی Tomato

خانواده solanaceae

lycopersion esculenfum

بومی مناطق گرم قاره آمریکا است.کشت و کار قدمت چندانی ندارد.در ایران کمتر از ۸۰ سال است.گسترش و مصرف ان خیلی زیاد است.

احتیاجات آب و هوایی:

محصول فصل گرم است.که احتیاج به ۳تا ۴ ماه از زمان کاشت تا تولید اولین میوه رسیده دارد.بهترین رشد زمانی است که هوا خشک است و درجه حرارت در محدوده ۱۸ تا ۲۹ درجه سانتیگراد است.در حرارت کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.و اگر کاهش حرارت ناگهانی باشد سرمازده میشود.در کمتر از صفر درجه یخ می زند.در بالای ۳۵ درجه سانتیگراد رشد متوقف می شود.در رطوبت و حرارت بالا بیماری شاخ و برگ زیاد می شود.اگر زیر نور شدید باشند آفتاب سوخته می شوند.باد گرم و خشک هم سبب ریزش گلها می شود.

انتخاب واریته ها و بذر:

این گونه چندین واریته و گروه دارد.

۱- گوجه فرنگی معمولی Var.commune

2- گوجه فرنگی برگ پهن Var.grandiflium

3- گوجه فرنگی میوه ریز آلبالویی Var.cerasiforme

4- گوجه فرنگی میوه گلابی شکل Var.pyriforme

5- گوجه فرنگی میوه ساقه محکم و ایستاده Var.validume

بیشتر واریته ها از نوع اول است.و امروزه از نوع چهارم هم ایستاده میکند چون پوست و گوشت سفت است در حمل و نقل کمتر آسیب می رسد.از نوع سوم برای ترشی استفاده می شود.

به شرطی از ارقام جدید استفاده می شود که آنها را سنجید و با بقیه محصولات مقایسه کرد اگر مساوی بود و یا برتری داشت کاشته می شود.

صفحه ۶۸۲ جدول مربوط به خصوصیات گوجه فرنگی

برای تولید ۱ هکتار ۱۵۰ گرم بذر برای کشت در بستر و تهیه نشاء کافی است.

آماده سازی خاک:

در انواع خاکها رشد می کند ولی خاک سبکی که زود گرم شود و زهکشی خوب باشد برای تولید محصول پیش رس مناسب است.ولی اگر عملکرد مدنظر باشد خاک سنگین تر استفاده می شود——>لومی یا لوم رسی مواد آلی و غذایی معدنی باید کافی باشد.PH مناسب ۵/۵ تا ۷ است.شخم در پاییز

در ایران کشت بصورت جوی پشته است.بهتر است سمت جنوبی پشته کاشته شود.گاهی دو طرف پشته هم میکارند.گاهی نشاء راداخل گل می کارند.

بذرکاری مستقیم:

گوجه هایی که به صورت مکانیکی برداشت می شوند.چون تعداد بوته در واحد سطح زیاد می شود.نشاء کاری مقرون به صرفه نیست. فاصله بین ردیفها و بوته ها شبیه نشاء کاری است.

در یکی از روشها زمین را به صورت مسطح آماده می کنند با حرکت تراکتور دو شیار به فاصله ۱ مترباز می شود.پلاستیک پلی اتلین را روی خاک کشیده و دوباره روی لبه های آن خاک می ریزند.بعد با فاصله ۰/۵ متر روی پلاستیک را سوراخ می کند و بدون آن بذر می ریزد و یا مخلوطی از بذر و ماسه یا بذر و کمپوست.

در روش دیگر بذر را پوشش دار میکنند و کاشت راحت تر می شود.و یا بذر را روی نوار کاغذی چسبانده اند که این نوار را زیر خاک مدفون می کنند که در اثر آبیاری سبزمی شود و کاغذ هم زیر خاک می پوسد.

حذف علفهای هرز:

اگر فواصل ردبف اجازه دهد در اوایل رشد کولتیواتور می زنیم.هر قدر بوته ها بزرگتر شود.فاصله کولتیواتور از ردیف کاشت بیشتر می شود.در کشت های کوچک و جایی که فاصله ردیفها کم است علف زنی دستی صورت می گیرد.علف کش خاصی برای گوجه فرنگی پیشنهاد نشده است.

آبیاری:

اگر بذر کاری مستقیم باشد رطوبت کافی برای سبز شدن نیاز است و اگر نشاء کاری برای مستقر شدن نشاء آبیاری لازم است.آبیاری مناسب و متوسط برای افزایش عملکرد لازم است.فاصله آبیاری در اول رشد کم است.مصرف آب تا تشکیل اولین میوه ها زیاد می شود.اگر آبیاری بارانی است باید صبح زود انجام شود که تا عنصر خشک شود و بیماری کنترل شوذ.

بیماریها و حشرات:

بیماری ها: پژمردگی فوزاریوبی-پژمردگی باکتریایی-لکه موجی-لکه برگی-بلایت زود رس-غده ریشه- لکه خاکستری برگ-مرگ گیاهچه-آنتراکنوز-پوسیدگی گلوگاه-آفتاب سوختگی و بیماریهای ویروسی

حشرات:شته ها-مینوز برگ-آرمی ورم-کرم میوه گوجه فرنگی-کنه تارعنکبوتی-کرم های خانواده اسفینجیده-مگس سفید—-> در تولیدات گلخانه ای

برداشت:

درجه رسیده بودن میوه که در آن زمان گوجه را برداشت می کنیم بستگی به هدف کاشت دارد.فاصله محل تولید تا بازار فروش و روش حمل و نقل و نوع رقم.کلیه گوجه فرنگی که برای برداشت مکانیکی تهیه می شود.معمولا تک برداشت است و باید رقمی کشت شود که ۹۰% میوه ها همزمان برسند وماشین حداقل آسیب را برساند.برای تهیه رب گوجه باید کاملا رسیده باشد.اگر میوه را برای بازار محلی می فرستیم از ارقام معمول کشت می کنیم و بمرور برداشت می شود و میوه های صورتی و رسیده سفت را برداشت می کنیم و اگر به بازارهای دور می فرستیم رنگ میوه سبز رسیده یا صورتی باشد.

مراحل رشد میوه:

سبز-سبز رسیده-رنگ اندازی-صورتی رنگ-رسیده سفت-کاملا رسیده.

میوه سبز اصلا برداشت نمی شود چون پس از برداشت نمی رسد.

انبارداری گوجه فرنگی:

برای مدت کمی انبار می شود بهترین درجه حرارتی که میوه فاسد نمی شود ولی می رسد ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتیگراد است.سریع ترین رنگ اندازی در ۲۰درجه سانتیگراد است.اگر میوه زمانی برداشت شود که ۳/۴ میوه تغییر رنگ داده و درون انبار با تهویه خوب با رطوبت نسبی کم و حرارت ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد باشد ۲ تا ۳ هفته می توان انبار کرد .ارقامی که پوست و گوشت ضخیمی دارند انبار داری بهتر است.برای مصارف خانگی می توان سبز رسیده برداشت کرد(قبل از یخ زدگی) و در دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد قرار می دهیم تا برسد.

زارعین قبل از یخ زدگی گوجه های سبز رسیده یا بی رنگ را با ساقه قطع کرده در مزرعه کپه می کنند.و روی آن کاه می ریزند.می توان میوه را سبز رسیده برداشت کرد و با اتیلن به مرحله رسیدگی برسانیم میوه را درون محلول اتیلن فرو کرده و در می آوریم در اینصورت میوه ها یکنواخت می رسند.